Ayva ağacının vatanı Orta Asya olarak bilinmektedir. Ilık iklime sahip ve kuytu bölgeleri sever. Yetişkin bir Ayva ağacı ortalama 4 ila 8 metre arasında bir yüksekliğe sahip olur. Batı Karadeniz başta olmak üzere Marmara, Ege ve diğer bölgelerde 2 milyondan fazla ayva ağacı yetiştirilmektedir. Türk Standartları Enstitüsü’nün saptadığı çeşitler; Ekmek, Limon, Şeker gevrek ve Tekkeş ayvalarıdır. Diğer çeşitler ise yöresel isimleri ile beraber anılmaktadır.

Ekmek Ayvası: Meyveleri orta irilikte, sarı, yuvarlakça olup üzerinde hav yoktur. Eylül ayı sonunda olgunlaşırlar. Eti mayhoş sulu ve gevrektir.
Limon Ayvası: Meyveleri ufak, üzerleri havlı, eti gevrek, sulu, mayhoş olup sarı renktedir. Ayva reçeli üretiminde tercih edilir.
Şekergevrek Ayvası: Meyveleri iri ve havlıdır. Uçları incemsi, orta kısımları şişkin ve rengi parlak sarıdır. Ekim ayında olgunlaşır ilkbahara kadar dayanır.
Tekkeş Ayvası: Meyveleri orta iriliktedir. Sap olan ucu ince, parlak sarı renkte ve havlıdır. Eylül ayında olgunlaşır kısa zamanda bozulur.

Yöresel olarak bilinen diğer çeşitleri; Tavanbaşı gayet büyük olan Dostlar, Kırıkoğlu, Altınbaş ve Kavak ayvalarıdır. Ayva taze olarak yenildiği gibi reçel, pestil ve marmelat olarak ta tüketilmektedir. A, B1, B2 ve C vitaminleri, %7 oranında invert şekeri, pektin, tanen, elma asidi ve selüloz oluşturur.

Ayvanın Faydaları

1. Ayva, sarı renkte tüylü, küçük çekirdekli, mayhoş bir meyvedir. Çiçekleri pembe renktedir. Yapraklarının altı tüylüdür. Ağcı orta yüksekliktedir.
2. İçeriğinde şeker (Pektin) tanin gibi maddeler vardır. Vitamin açısından zengin bir meyvedir.
3. Kurutulmuş ayvanın suda bekletilmesi ile elde edilen şurupla gargara yapılırsa boğaz iltihaplarına iyi gelir.
4. Damar sertliğine, karaciğer tembelliğine iyi gelir. Ayva şurubu ishali ve dizenteriyi keser. Mideye ve bağırsaklara kuvvet verir. Tansiyonu düşürür. Safray tedavi eder. Bronşite, öksürüğe ve vereme faydalıdır.
5. Çekirdeklerinden yapılan, dudak ve meme çatlaklarına, egzamalara, deri hastalıklarına kullanılır. Çekirdekleri kaynatılıp suyu içilirse göğsü yumuşatır.
6. Ayvanın yaprağını yakıp kül olmadan söndürüp iyice dövüp göze çekilirse çok faydalıdır.
7. Taze çiçeği baş ağrısını geçirir, kalbe, beyne iyi gelir.
8. Ayva insandaki harareti keser. Sütten dolayı meme şişip sancı yaparsa ayva bal ile pişirilerek lapa halinde memenin üzerine konursa ağrısını dindirir.
9. Ayva suyu kabızlığı giderir.
10. Çiçeği bal ile pişirilip emziren kadına verilirse sütü bollaşır.
11. Ayva yemekten önce yenilirse, kabızlık, sonra yenirse ishal yapar. Çiğ yenmesi pek tavsiye edilmez pişirerek yenmesi daha faydalıdır. Fazla yemek iyi değildir.
12. Egzemaya, kaşıntıya ve basur memelerine çok etkilidir. Kompostosunun suyu iyi gelir.
13. Susuzluğu giderir, kalbe ferahlık verir.
14. Barsak gazlarını ve ağız kokularını giderir.
15. İshalleri durdurur, kusmaları önler.

Bir önceki yazımız olan Karpuzun Faydaları başlıklı makalemizde Karpuz faydaları, Karpuz hakkında bilgi ve Karpuz nerede yetişir hakkında bilgiler verilmektedir.